خلاصه مدیریتی:

فعالیت این حزب در افغانستان در سال ۲۰۰۳ به‌صورت غیرقانونی و بدون ثبت در وزارت عدلیه آغاز شد و در این اواخر فعالیت حزب بیش از پیش گسترده شده است. حزب التحریر که بیشترین پیروان آن را مذاهب چهارگانه اهل سنت تشکیل می­دهد، ستاد فرماندهی آن در کشورهای عربی قرار داشته و در چند سال اخیر فعالیت های بسیار گسترده­ ای در آسیای میانه از جمله ازبکستان و افغانستان صورت داده است. در کشور افغانستان بیشترین فعالیت این گروه در ولایات شمالی از جمله قندز، تخار، بلخ، جوزجان و فاریاب است که اکثریت ساکنان این ولایات را تاجیک­ها و ازبک­ها تشکیل می­دهند.

بعد از روی­کار آمدن امارت اسلامی، فعالیت حزب التحریر در افغانستان ممنوع اعلام شد و طی فرمانی به تمام استانداران خود دستور داد تا مانع از فعالیت اعضای این حزب شده و جلوی فعالیت هایشان گرفته شد. هرچند برنامه خلافت‌خواهی حزب التحریر مشابه داعش است، اما این حزب در فعالیت‌هایش از خشونت و نظامی‌گری برای رسیدن به اهدافش استفاده نکرده و بیشتر بر روی تبلیغ و ترویج از طریق سخنرانی، چاپ و انتشار کتاب، برگزاری گردهمایی و برپایی مدارس دینی متمرکز است.

اداره اطلاعات طالبان تاکید کرد که به‌دلیل وجود حاکمیت امارت اسلامی بر افغانستان، به پرچم، حزب و گروه­های دیگری نیازی نیست. در پی صدور این دستور، شماری از اعضای حزب‌التحریر در کابل، بدخشان و تخار بازداشت و زندانی شدند.

مقدمه:

 حزب التحریر که در سال 1953 در فلسطین توسط شخصی به نام تقی الدین النبهانی تأسیس گردیده، داعیه احیای خلافت اسلامی را در سر داشته و با مفاهیمی همچون دولت ملت، ناسیونالیسم، ملی گرایی و غیره مخالف هستند. به باور آنها از زمانی که خلافت از سرزمین های اسلامی رخت بربست، اقتدار مسلمین از میان رفته و به آفاتی همچون جهل، تعصب، فقر، بیسوادی و غیره مواجه گردیدند.

حزب‌التحریر در بیانیه‌ای اعلام کرد سخنگو و شماری از اعضای ولایت خراسان این حزب مدتی است به جرم دعوت به‌سوی خلافت توسط حکومت طالبان بازداشت شده‌اند. بر اساس این اطلاعیه، سیف‌الله مستنیر، سخنگوی حزب‌التحریر ـ ولایت افغانستان و شماری از اعضای آن، از اواخر ماه شعبان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند و جرم آنان دعوت و فعالیت برای اقامه دولت خلافت بوده است. اطلاعیه می‌افزاید: این بازداشت بعد از برگزاری گردهمایی «خلافت؛ میراث سیاسی نبوت» که به مناسبت صد و سومین سالروز سقوط خلافت در کابل صورت گرفته، رخ داده است. حزب‌التحریر در ادامه با اظهار اینکه نظام حاکم در افغانستان بیشتر از هر نظام دیگری در سطح جهان ظرفیت تبدیل شدن به خلافت را دارد، تصریح کرد: ممانعت‌های طالبان برای احیای خلافت، ثابت می‌کند نظام حاکم سد راه دعوت به‌سوی خیر است.

پیشینه فعالیت حزب التحریر در افغانستان:

فعالیت این حزب در افغانستان در سال ۲۰۰۳ به‌صورت غیرقانونی و بدون ثبت در وزارت عدلیه آغاز شد و در این اواخر فعالیت حزب بیشتر از پیش گسترده شده است.

با توجه به رویکرد حزب التحریر، این گروه از جنگ و خشونت بیزار بوده و در تلاش هستند تا از طریق مباحثه، مناظره و منطق؛ افکار و اندیشه­های خود را در سراسر جهان اسلام گسترش داده و در نهایت خلافت اسلامی را که به دنبال برپایی آن هستند، ایجاد نمایند. سلوک و رفتار اعضای افغانی این حزب نسبتاً عادی بوده و با حقوق زنان، حقوق بشر و دستاوردهای مدرن جوامع بشری مشکل خاصی ندارند.

در صحفه رسمی حزب در افغانستان آمده، حزب ‎التحریر یک حزب سیاسی و ایدیولوژیک بوده که اساس آن را اسلام و هدفش را بازیابی زندگی اسلامی با بر پا کردن دولت اسلامی(خلافت) تشکیل می‎دهد تا از طریق آن نظام اسلامی را تطبیق و دعوتش را بسوی جهان تحمیل کند. این حزب اسلام را به عنوان رهبر فکری می‎شناسد که از آن نظام‎های زندگی سرچشمه گرفته که همه مشکل انسان را حل می‎کند، حزب التحریر زنان را به همانند مردان به عضویت خود پذیرفته و همه‎ مردم را بسوی اسلام و گزینش مفاهیم و نظام‎های آن دعوت می‏کند. اگر نژادها و مذاهب آنها به هر اندازه‎ای که متعدد و گوناگون باشد، همگی از دیدگاه اسلام بدان نگریسته می­شود.

رهبری حزب التحریر به تأسی از سیرۀ پیامبر گرامی اسلام(ص) سه مرحله را برای تحقق اهداف شان که همانا برپایی خلافت اسلامی است، تعریف نموده اند:

1. مرحله اول دعوت مخفی: در این مرحله تلاش می­ورزند تا افراد نخبه و شایسته جامعه را شناسایی و با بیان اهداف و آرمان­های حزب التحریر آنها را جذب حزب نمایند. این مرحله در افغانستان به سر رسیده و مرحله دوم در حال اجرا است.
2. مرحله دوم اظهار نسبی دعوت: در این مرحله مبلغین و واعظان حزب التحریر در محافل، مساجد، معابر و اماکن عمومی ظاهر شده و مردم را به شکل علنی به حزب التحریر دعوت نموده و با مخالفین به بحث و جدل منطقی می­پردازند. بیشتر فعالیت های حزب التحریر در افغانستان در همین مرحله قرار دارد.
3. مرحله تأسیس خلافت: تاکنون آمادگی لازم برای تأسیس خلافت بوجود نیامده. زیرا معتقد هستند که به خاطر مقابله با غرب که طبیعتاً مخالف جدی خلافت اسلامی است، نیاز به اقتصاد مستقل و سلاح­های جنگی پیشرفته از جمله سلاح هسته­ای است. بنابراین در نظر دارند قبل از اعلام خلافت خویش یکی از کشورهای جهان را که دارای سلاح هسته­ای است از طریق کودتا در اختیار گرفته و آن وقت اعلام خلافت نمایند تا کشورهای قدرتمند غربی توان مقابله با آنها را نداشته باشند.

ملاحظات:

1. بعد از روی­کار آمدن امارت اسلامی، فعالیت حزب التحریر در افغانستان ممنوع اعلام شده و امارت طی فرمانی به تمام استانداران خود دستور داده تا مانع از فعالیت اعضای این حزب شده و جلوی شان را بگیرند. یکی از اهداف استراتژیک این حزب، جذب شهروندان کشورهای آسیای میانه و به خصوص کشور ازبکستان به تشکیلات حزب التحریر می­باشد. بنابراین با توجه به نگرانی که دولت ازبکستان از فعالیت­های این حزب در قلمرو افغانستان دارد، به نظر می­رسد به دستور کشور ازبکستان، امارت اسلامی فعالیت حزب التحریر را در افغانستان غیر قانونی اعلام نموده باشد.
2.  شعارهای جذاب و آرمان گرای این حزب آنچنان در بخشی از قلمرو افغانستان ریشه دوانیده است که مهار آن ناممکن به نظر می­رسد. بسیاری از فرماندهان طالبان در ولایات شمالی و تاجیک نشین و ازبکنشین که از شیوه رهبری خویش مبنی بر عیش و عشرت، استفاده از امکانات دولتی و... ناراضی هستند، گرایش شدیدی به سمت حزب التحریر پیدا نموده و خواهان پیوستن به این حزب می باشند.
3. برنامه خلافت‌خواهی حزب التحریر مشابه داعش است، اما این حزب در فعالیت‌هایش از خشونت و نظامی‌گری برای رسیدن به اهدافش استفاده نکرده و بیشتر بر تبلیغ و ترویج از طریق سخنرانی، چاپ و انتشار کتاب، برگزاری گردهمای و برپایی مدارس دینی متمرکز گردیده است.
4. اداره اطلاعات طالبان تاکید کرد به ‌دلیل حاکمیت امارت اسلامی بر افغانستان، به پرچم، حزب و گروه­های دیگری نیازی نیست. در پی صدور این دستور، شماری از اعضای حزب‌التحریر در کابل، بدخشان و تخار بازداشت و زندانی شدند. همچنین مولوی ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی حکومت سرپرست طالبان و مقامات طالبان سال گذشته در بدخشان، در سخنرانی‌های خود تاکید کردند که نیازی به فعالیت گروه‌ها و احزابی مانند حزب التحریر نیست، چون شریعت اسلامی در حکومت طالبان اجرا می‌شود.